اشرف غنی در واشنگتن؛جولان طالبان در خاک افغانستان و مرزها در خطر - وبلاگ فلش و سلفی

به گزارش وبلاگ فلش و سلفی، افغانستان در آستانه جنگی جدی واقع شده است. بعضی منابع می گویند هشتاد درصد از خاک این کشور در دست طالبان است. مردم منطقه ها شمالی مسلح شده اند و خطر حتی به مرکز این کشور هم نزدیک شده.

مهسا مژدهی: هیچ کس دقیقا نمی تواند بگوید که این روزها چند درصد از خاک افغانستان در دست نیروهای طالبان و چند درصد آن در کنترل دولت مرکزی است. اما اوضاع در کشور همسایه بحرانی شده. گروه طالبان که در اخرین سال های دهه نود میلادی تا 2001 اداره این کشور را در دست داشته اند حالا در حال بازیابی قدرت خود هستند و در این میان جنگ و کشمکش در شمال و جنوب و شرق و غرب افغانستان در جریان است.

آیا طالبان به کابل می رسند؟

طالبان می گوید هشتاد درصد خاک افغانستان را در دست دارد. این گروه بخش هایی از جنوب کشور، ولسوالی هایی را در شما و بعلاوه در نقاط غربی افغانستان به طور کامل کنترل می نماید و بخش هایی هم بین نیروهای دولتی و طالبان مدام در حال دست به دست شدن هستند. در این میان تنها ولسوالی هایی در مرکز این کشور فعلا در امانند. حتی طالبان توانسته در شمال افغانستان هم نفوذ نموده و با گرفتن بخش هایی از بلخ به دروازه های مزارشریف، چهارمین شهر عظیم کشور برسد. در شمال، اغلب ساکنان را هزاره ها تشکیل می دهند و در صورتی که طالبان بخواهد به تاخت و تازش در این منطقه ها ادامه دهد، خطر هزاره کشی باز هم بالا می گیرد. حالا هزاران نفر از اهالی شمال، به ویژه مردم قندوز به سمت دیگر نواحی و به ویژه کابل راه افتاده اند تا جانشان را نجات دهند.

طالبان ادعا می نماید حداقل 80 ولایت (ولسوالی) از مجموع 420 ولایت افغانستان را تصرف نموده و مراکز بعضی از ولایات را در محاصره دارد و با این حساب کار برای دولت افغانستان سخت شده است.

روزنامه وال استریت ژورنال هفته گذشته گزارش داد طبق ارزیابی نهادهای امنیتی آمریکا طالبان ممکن است ظرف 6 تا 12 ماه پس از خروج کامل نیروهای آمریکایی کابل را تصرف کند. اما چنین تحلیلی تا چه مقدار می تواند شدنی باشد؟

بعضی از تحلیل گران در افغانستان معتقدند که تصمیم اشرف غنی برای ازاد کردن زندانیان طالبان باعث افزایش قدرت این گروه و در نتیجه افزایش حضورشان در این کشور شد. این گروه توانسته بعضی راه های مواصلاتی منتهی به مرکز را هم نا امن یا اشغال کند. با این همه به نظر می رسد که تصرف مرکز نمی تواند به اسانی اتفاق بیفتد. شرایط نسبت به دهه نود میلادی تغییرات بسیاری نموده است و برای طالبان توسعه نفوذشان در منطقه ها روستایی به علت بافت قومی و فرهنگی آنُ ساده تر از مرکز است. البته این گروه نشان داده که از ناامن کردن مرکز افغانستان هیچ ابایی ندارد اما با توجه به اینکه تمرکز نیروهای نظامی بر کابل و بعضی دیگر از شهرهای عظیم است، اشغال آن کار اسانی نیست.

هر چند گروه طالبان به تازگی تبادل نظر با دولت افغانستان را رد می نماید اما بسیاری از کارشناسان معتقدند که مهم ترین هدف آنها از تصرف منطقه ها مسکونی در افغانستان، بالا بردن قدرت چانه زنی شان در مذاکرات احتمالی است. این گروه خواستار دست یابی به قدرت است و مایل نیست که حتی در قدرت با دیگر گروه ها سهیم باشد. اما این چیزی نیست که جامعه جهانی با آن کنار بیاید و بنابراین نیازدارد تا از نظر سرزمینی بخش عظیمی از کشور را در دست داشته باشد تا بتواند سهم بیشتری را در قدرت در اینده افغانستان به دست بگیرد.

با همه اینها امریکایی ها میلی به ماندن در افغانستان ندارند. آنها هر چند اعلام نموده اند که حمایت خود را از این کشور ادامه خواهند داد اما به زودی به جای مانده نظامیانشان را هم از این کشور بیرون می بردند. این اتفاق در حالی می افتد که شرایط ارتش افغانستان نشان می دهد که در دو دهه گذشته و بر خلاف ادعاهای این کشور، ارتش افغانستان نه تنها تجهیز نشده بلکه نیروهای نظامی هم اموزش لازم برای مقابله با شورشیان را ندیده اند.جو بایدن از کنگره آمریکا خواسته است که 3.3 میلیارد دلار یاری امنیتی برای افغانستان در سال آینده تصویب کند اما به نظر نمی رسد که حتی اگر این مقدار یاری هم به افغانستان برسد، اوضاع بتواند به اسانی و بدون پیدا کردن راه چارهی سیاسی پیش برود.

جنگ داخلی در افغانستان حتمی است؟

تنوع قومی و مذهبی در افغانستان احتمال ایجاد جنگ های داخلی را همواره بالا نگه داشته است. در حالی که طالبان پشتون و مورد حمایت پاکستان قرار دارند، به تازگی خبرهایی منتشر شده که از میان ازبک های این کشور هم در حال نیرو گرفتن هستند. اما مهم ترین گروه قومی که در این کشور در خطر قرار گرفته است، هزاره ها هستند. ساکنان اصلی شمال افغانستان که طالبان تصرف این نواحی را در برنامه خود دارد. ارتش افغانستان اخر هفته گذشته اعلام نموده بود که ولسوالی های خنجان و دوشی ولایت بغلان در شمال، ولسوالی های اندخوی و خانچارباغ ولایت فاریاب در شمال غرب و ولسوالی سید کرم ولایت پکتیا را در شرق از وجود طالبان پاکسازی نموده است. در این میان فرماندهان محلی دست به توزیع سلاح در میان مردم نموده اند . تصاویر زیادی از زنانی که اسلحه به دست گرفته اند تا در مقابل شورشیان بجنگند دست به دست می گردد. حتی یک فرمانده در شمال شرق کابل گفته است که اسلحه به مردم خواهد رساند تا نه تنها در مقابل طالبان بلکه مقابل دولت مرکزی هم بجنگند. گلایه اصلی مردم این است که دولت، قادر به کنترل اوضاع نیست و سیاستمداران سرگرم بازی های سیاسی خود هستند و توجهی به از دست رفتن بخش های عظیمی از افغانستان ندارند.

عطامحمدنور، رئیس یکی از دو شاخه حزب جمعیت اسلامی افغانستان اعلام نموده که با محمدفرهاد عظیمی، والی بلخ، غلام داؤود تره خیل، فرمانده پولیس بلخ و شماری از نماینده گان مردم بلخ در شورای ملی به خط نخست جنگ در برابر طالبان می رود.

در همین حال، در ولایت های تخار، پکتیکا، بدخشان و زابل هم خیزش های مردمی در حمایت از نیروهای امنیتی افغانستان شکل گرفته است. در چنین شرایطی که طالبان مدام در حال تجهیز و افزایش قدرت خود برای دستیابی به قدرت در شهرهای کلیدی و اساسی افغانستان است، دست گرفتن سلاح از سوی هزاره ها و احتمالا در مرحله بعدی اقوام تاجیک می تواند جنگی عظیم تر را به ارمغان بیاورد. به ویژه انکه به نظر می رسد پاکستان به اسم کشوری که طالبان را تلویحا حمایت می نماید، قصد جلوگیری از شرایط پیش آمده را ندارد و ارسال سلاح و تقویت نیروهای شورشی از این طریق برای شورشیان کار سختی نیست.

بخشی از منطقه ها روستایی در مرزهای با ایران حالا بین دولت و طالبان دست به دست می شوند و حتی بعضی از آنها به دست این گروه افتاده است. این شرایط برای ایران ناخوشایند به نظر می رسد چون ناامنی مرزها را در پی دارد و عملا به همان مقدار اندکی که دولت افغانستان در حفظ مرزهای خود کوشش می کرد، دیگر وجود نخواهد داشت. تهران با حضور در نشست انتالیا و اعلام همکاری خود برای ایجاد صلح در افغانستان نشان داده که در پی راه چارهی است که در آن ارامش به این کشور بازگردد. اما به دست گرفتن سلاح از سوی گروه های قومی از یک طرف و حضور پررنگ طالبان از طرف دیگر، می تواند بر خلاف نظر تهران به هرج و مرجی طولانی مدت در افغانستان بیانجامد. به نظر نمی رسد که در صورت بالا گرفتن یک جنگ داخلی در افغانستان، کشورهای همسایه برنامه ویژه ای برای دخالت در جنگ داشته باشند. این کشورها در سال های اخیر اعلام نموده اند که خواستار صلح در افغانستان و یافتن راه چارهی سیاسی هستند. از آنجایی که خطر تجزیه افغانستان را در صورت افزایش جنگ طلبی ها تهدید می نماید، کشورهای همسایه از جمله ایران در نهایت راه چاره سیاسی و کوشش به رسیدن به آن را مقدم خواهند دانست.

>>> این مطالب را هم بخوانید:

اوضاع ناآرام و مشکوک همسایه شرقی ایران

وزیر دفاع آمریکا به عبدالله و غنی ضمانت داد

چه خطراتی متوجه ایران و ترکیه است؟

312 310